Hoge Raad blijft bij standpunt; niet mogelijk om in huwelijksvoorwaarden partneralimentatie uit te sluiten

Er werd lange tijd gediscussieerd of het voor partijen mogelijk moet zijn om de partneralimentatie uit te sluiten in de huwelijksvoorwaarden. Daar valt veel voor te zeggen, als partijen hierover goed worden voorgelicht door hun notaris op het moment van aangaan van de huwelijksvoorwaarden. Het kan immers van beide echtgenoten het standpunt zijn dat ieder van hun financieel op eigen benen wil staan na een eventuele toekomstige echtscheiding. Door een aantal schrijvers werd in de afgelopen jaren betoogd dat dit ook zou moeten kunnen vanwege de contractsvrijheid van partijen. Aan de andere kant staan de schrijvers die menen dat een vóór het huwelijk gesloten alimentatieovereenkomst nietig zou zijn, omdat dit niet valt onder artikel 1:158 BW en dus op grond van artikel 1:400 lid 2 BW nietigheid oplevert. In een eerdere versie van het Wetsvoorstel Wet Herziening Partneralimentatie was eerder ook een bepaling opgenomen waardoor het bij huwelijkse voorwaarden mogelijk moest worden om afspraken te maken over partneralimentatie. Deze bepaling is uiteindelijk gesneuveld en is niet in de uiteindelijke wetswijziging meegenomen.

Mede vanwege deze discussie heeft Advocaat-Generaal Lückers cassatie in het belang der wet ingesteld, in een zaak waarin sprake was van een nihilbeding in de huwelijkse voorwaarden, waardoor na echtscheiding geen partneralimentatie verschuldigd zou zijn. Het hof had in deze zaak eerder (net als de rechtbank) geoordeeld dat een vóór het huwelijk gesloten alimentatieovereenkomst nietig is. De A-G stelt in haar (uitgebreide) conclusie dat de uitspraak van het Hof moet worden vernietigd. Volgens de A-G heeft het Hof miskend dat artikel 1:400 lid 2 BW niet op overeenkomsten met betrekking tot partneralimentatie van toepassing is. Daarbij zou volgens de AG een ruime uitleg moeten worden gegeven aan artikel 1:158 BW, waardoor ook alimentatieovereenkomsten voorafgaand aan het huwelijk mogelijk zouden moeten zijn, mede gelet op het feit dat de wetgever contractsvrijheid ten aanzien van partneralimentatie voorop heeft willen stellen. Na dit advies was op 25 november jl. de Hoge Raad aan zet.

De Hoge Raad heeft eerder op 7 maart 1980, ECLI:NL:HR:1980:AB7449 over dit onderwerp al vastgesteld dat de wetgever met de bepaling van artikel 1:158 BW doelde op een bepaling die echtgenoten tijdens hun huwelijk zouden aangaan met het oog op de (op handen zijnde) echtscheiding. Het gaat dan dus vooral over echtscheidingsconvenanten, waarin een alimentatieafspraak voor na de echtscheiding zou worden vastgelegd. Uit dit eerdere oordeel van de Hoge Raad lijkt de conclusie te worden getrokken dus daarmee dus een vóór het huwelijk aangegane overeenkomst (zoals het opnemen van een dergelijke bepaling in de huwelijksvoorwaarden) waarbij wordt afgezien van partneralimentatie, nietig is op grond van artikel 1:400 lid 2 BW.

De Hoge Raad ziet ook nu, ondanks de uitgebreide toelichting van de AG, geen aanleiding om terug te komen op het arrest van 7 maart 1980. Het invoeren van de mogelijkheid om voorafgaand aan het huwelijk afstand te doen van het recht op partneralimentatie zou volgens de HR op de weg van de wetgever liggen. De huidige wet biedt deze ruimte volgens de HR niet. De HR wijst daarbij mede op het feit dat een initiatiefwetsvoorstel dat mede ertoe strekte om nihilbedingen bij voorhuwelijkse huwelijkse voorwaarden mogelijk te maken, is geschrapt. De wetgever is dus nu aan zet.

Mocht u vragen hebben over dit onderwerp, neem dan vooral contact met ons op.
Wij helpen u graag op weg.

Karlijn Hageraats- Bouwens            
hageraats@hansadvocaten.nl                     
Tel: 030-233 6282